Ứng dụng công nghệ thông tin trong nông nghiệp: phát triển nông nghiệp thông minh.

Phát triển nông nghiệp nhờ ứng dụng ICT

Nông nghiệp ứng dụng công nghệ thông tin và truyên thông (information and communications technology – ICT), còn gọi là “nông nghiệp thông minh” hay “nông nghiệp điện tử” – đang trở thành xu thế mới, cải thiện đáng kinh ngạc nền nông nghiệp ở nhiều nơi trên thế giới. Hình ảnh nhà nông vất vả và lạc hậu đang trở thành lỗi thời, thay vào đó là những nông dân ứng dụng thuần thục công nghệ và kỹ thuật hiện đại vào thương mại, sản xuất.

Nếu ai đó hỏi, động lực nào giúp vùng đất Israel cằn cỗi không những tự lực mà còn xuất khẩu được nông sản? Người Israel sẽ đáp ngay không chần chừ: bằng cách ứng dụng ICT vào nông nghiệp.

Nếu ai đó hỏi, đâu là trợ thủ đắc lực giúp Nhật Bản xây dựng thành công chuỗi cung ứng thực phẩm xuất sắc hàng đầu thế giới? Câu trả lời cũng là ICT.

Khi những thách thức của nông nghiệp ngày càng gia tăng, cũng là lúc ICT phát triển đủ mạnh để trở thành một công cụ kịp thời và hữu hiệu.

ICT chỉ các thiết bị, công cụ hoặc ứng dụng thông tin và truyền thông, cho phép thu nhập – trao đổi dữ liệu thông qua việc tương tác hoặc truyền tải, ví dụ: radio, vệ tinh, điện thoại di động, internet, điện toán đám mây, ứng dụng thanh toán điện tử, phần mềm quản lý tài chính, hệ thống tự động hóa,…Khi được ứng dụng trong nông nghiệp, ICT giúp người nông dân nâng cao khả năng tiếp cận thông tin, cải thiện năng lực thanh toán, nâng cao năng suất, nâng cao năng lực quản lý, ứng phó hiệu quả với rủi ro, thậm chí hưởng lợi nhờ đón đầu thay đổi.

Một số ứng dụng chính của ICT trong nông nghiệp:

➥ Internet: cung cấp thông tin

Ứng dụng đầu tiên, phổ biến nhất và mang lại nhiều lợi ích nhất phải kể đến là internet. Internet cung cấp vô số lời giải miễn phí và nhanh chóng cho những vấn đề thường gặp của nhà nông. Đó có thể là lời khuyên từ chuyên gia, là kinh nghiệm thực tiễn của các nông dân khác, là một chương trình hỗ trợ của chính phủ… Với lượng thông tin khổng lồ và cập nhật, internet còn giúp người nông dân hiện đại lập kế hoạch sản xuất thật chi tiết, từ sản lượng, chi phí đầu vào, lợi nhuận mong đợi, rủi ro gặp phải… để linh hoạt ứng phó với các tình huống phát cũng tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động mua bán của người nông dân. Hiện nay nhiều công ty đã thiết kế các website, phần mềm giúp ích cho việc tra cứu thông tin về các sản phẩm nông nghiệp thuận tiện cho việc sản xuất của nông dân.Ngày 08/07/2016, tại khu nông nghiệp công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh (AHTP), Công viên phần mềm Quang Trung (QTSC) và Công ty Global Cyber Soft Vietnam (GCS) vừa tổ chức buổi hội thảo giới thiệu về “Ứng dụng công nghệ thông tin trong nông nghiệp – SmartAgri”.

➥ Thiết bị di động: xúc tiến thương mại và cảnh báo rủi ro

Với mạng lưới phủ sóng rộng khắp, dễ sử dụng, đa chức năng và giá rẻ, các thiết bị di động, đặc biệt là điện thoại đã giải quyết được thách thức lớn nhất của nhà nông trong việc kết nối với thị trường, thúc đẩy thương mại hóa các sản phẩm nông nghiệp. Trước đây, nông dân hầu như không biết gì về giá cả thị trường nên nông sản thường được bán với mức giá rất chênh lệch ở những khu vực chỉ cách nhau vài cây số. Nhờ thông tin cập nhật thường xuyên qua điện thoại di động, người nông dân nay biết cách tiếp thị nông sản hiệu quả hơn, bán được nhiều hơn với giá tốt hơn. Tại An Giang, Công ty TNHH ứng dụng Di động Việt Nam (VMA) cũng đã giới thiệu cho 200 nông dân giúp họ tiếp cận với những thông tin thị trường, kỹ thuật cũng như giá cả nông nghiệp cho nông dân trên điện thoại di động, qua đó, giúp nông dân có thể trở thành chuyên gia trên mảnh đất của mình.Theo ông Dương Hoàng Anh Nguyên, Giám đốc VMA, sau gần một năm chuẩn bị và hợp tác một số viện trường như Đại học An Giang, công ty đã đưa ra chương trình “Nông dân hiểu biết” để giới thiệu cho bà con nông dân, chuyên gia. “Nông dân hiểu biết” hiện có ba gói thông tin là gói lúa, gói thuỷ sản với tên gọi là cá tôm lươn, tiếp đến là gói rau màu nhằm cung cấp thông tin về giá cả, dịch vụ nông nghiệp, chính sách nông nghiệp, giá cả các mặt hàng nông sản cũng như tư vấn hỗ trợ kỹ thuật cho bà con nông dân và đối tượng trực tiếp hưởng lợi là khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Nếu sử dụng các gói trong “Nông dân hiểu biết”, bà con có thể cập nhật và theo dõi giá nông sản không chỉ tại An Giang mà cả những tỉnh thành lân cận, qua đó, sẽ đoán biết được xu hướng giá tăng hay giảm để biết và quyết định bán hàng.

Ngoài xúc tiến thương mại, điện thoại di động còn hoạt động như hệ thống cảnh báo rủi ro hoặc kênh tuyển dụng lao động thời vụ hiệu quả. Mong muốn giúp đỡ bà con nông dân hội nhập thành công, Cty CP Truyền thông Nông nghiệp Đa phương tiện (AgriMedia) đã bắt tay phối hợp với nhà mạng Vinaphone và Mobifone cho ra mắt hai dịch vụ vô cùng hữu dụng với bà con là Nông Thôn Xanh và Nhà Nông Xanh. “Gối đầu giường” của nông dân Về các tính năng ưu việt của dịch vụ Nông Thôn Xanh và Nhà Nông Xanh, Tổng Giám đốc AgriMedia Tô Đức Hải cho hay hàng ngày, hàng giờ, các trạm thời tiết thông minh iMetos do AgriMedia quản lý được xử lý tự động hoặc xử lý qua chuyên gia, biên tập viên đưa vào các bản tin thời tiết nông vụ, khuyến nông, quy trình chăm sóc, lịch bón phân, phun thuốc, tưới tiêu, thu hoạch phù hợp, chủ động cho cây trồng, vật nuôi.

➥ RFID: quản lý nguồn gốc nông sản

RFID là công nghệ tự động nhận dạng đối tượng bằng sóng vô tuyến, có khả năng lưu trữ và nhận dữ liệu từ xa thông qua bộ phát tần số siêu nhỏ. Công nghệ này cho phép theo dõi chặt chẽ nguồn gốc và quá trình phát triển của gia súc, cây trồng. Khi được gắn lên nông sản, thẻ RFID cung cấp thông tin giúp kiểm soát theo quá trình, từ sản xuất, đóng gói, bảo quản, đến vận chuyển,… Nhờ đó người nông dân vừa giảm bớt tổn thất, vừa tạo dựng được niềm tin với người mua. Sáng 12/08/2015, Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Thiết kế vi mạch (ICDREC) thuộc Đại học Quốc gia TPHCM đã giới thiệu chip RFID, thẻ RFID, đầu đọc RFID, bộ điều khiển, phần mềm vận hành… Đây là những sản phẩm của dự án khoa học công nghệ (KH-CN) được nhà nước đầu tư lớn nhất từ trước đến nay.

➥ Tự động hóa: tăng năng suất nông nghiệp

Khi số lao động tham gia vào lĩnh vực nông nghiệp ngày càng suy giảm thì các hệ thống tự động hóa trở thành giải pháp hàng đầu. Hệ thống điều khiển không dây TR-V1.0. Hệ thống giúp bạn có thể điểu khiển và giám sát quá trình tưới tiêu các khu vực trồng ở bất cứ nơi nào, từ khoảng cách vài trăm mét đến hàng nghìn km mà không cần phải có mặt tại vườn.

Cần ứng dụng công nghệ thông tin trong hỗ trợ phát triển nông nghiệp

➥ GIS và GPS: tăng cường kiểm soát

Hệ thống thông tin địa lý (GIS) và Hệ thống định vị toàn cầu (GPS) cũng mang lại cho nông nghiệp nhiều lợi ích. Viện Điều tra Quy hoạch rừng (Việt Nam) đã ứng dụng khá thành công các công nghệ GIS, Viễn thám, GPS trong theo dõi diễn biến, đánh giá tài nguyên rừng. Ảnh vệ tinh có độ phân giải cao sau khi được giải đoán, chồng xếp, đối chiếu với bản đồ rừng đã có, những khu vực nào mâu thuẫn sẽ được xác định để kiểm chứng thực địa với GPS.Trong khi GPS giúp giảm bớt chi phí và công sức quản lý trang trại, thì GIS giúp nhà nông tận dụng hiệu quả hơn đất trồng. Vừa qua (cuối năm 2005, đầu 2006), được sự tài trợ của chính phủ Nhật Bản, Công ty Hitachi Soft và Trung tâm Tin học và Thống kê (ICARRD) đã thực hiện một Dự án thí điểm ứng dụng GIS và viễn thám theo hướng này ở hợp tác xã Song Phương, xã Phương Bảng, huyện Hoài Đức, tỉnh Hà Tây. Ảnh vệ tinh QuickBirrd chụp khu vực này đã được định vị theo bản đồ địa chính xã Song Phương, các thửa đất của bản đồ địa chính đã được bổ sung nhờ ảnh QuickBirrd. Số liệu canh tác, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trong 2 năm 2004, 2005 của hơn 800 hộ của HTX Phương Bảng cũng đã được điều tra và đưa vào CSDL GIS bằng phần mềm của hệ thống quản lý thông tin nông nghiệp Geomation Farm. Dự án có tính chất thử nghiệm trong thời gian ngắn nhưng đã được địa phương rất hoan nghênh.

Nhìn chung, những lợi ích chính mà ICT mang lại cho nông nghiệp là tăng cường thông tin, nâng cao năng suất, cải thiện năng lực quản lý, chủ động tìm kiếm thị trường, giảm bớt rủi ro, tạo nền tảng phát triển các mô hình kinh doanh mới… Tuy nhiên, không dừng lại ở đó, ICT còn tạo nên một nền nông nghiệp “tươi mới” hơn nhờ thu hút lao động trẻ đến với nghề nông. Đại diện tổ chức Cacao Quốc tế (ICCO) cho biết tại hội thảo “Ứng dụng công nghệ thông tin trong phát triển chuỗi giá trị” tại Kenya năm 2012 – kể từ khi nông nghiệp được ứng dụng ICT, giới trẻ đã bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến nông nghiệp.

Trước đây, nông nghiệp vẫn gắn liền với các đặc tính kém hấp dẫn như năng suất thấp, thu nhập thấp, lao động trình độ thấp và rủi ro tài chính. Do triển vọng công việc hạn chế, thanh niên thường sớm rời nông thôn để tìm kiếm cơ hội việc làm ở nơi khác. Trong khi đó, với khả năng tiếp cận công nghệ thông tin, năng lực đổi mới và xu hướng đương đầu với rủi ro, giới trẻ chính là “mắt xích còn thiếu” để thúc đẩy sự phát triển của kinh tế nông thôn. Giờ đây, với sự hỗ trợ của ICT, nghề nông trở nên hấp dẫn hơn nhờ kỹ thuật sản xuất tốt, khả năng ứng dụng công nghệ hiện đại, chiến lược định hướng thị trường hiệu quả và nhiều cơ hội tạo thu nhập bền vững. Đây sẽ là những yếu tố thuyết phục để thu hút thanh niên đến với nghề nông, tạo động lực phát triển mạnh mẽ cho nông nghiệp trong tương lai.